Weinig mensen zullen een verband leggen tussen ons geldsysteem en het milieu, vooral wat betreft de aanpak van de milieuproblemen waar onze maatschappij zich voor geplaatst ziet. Dat komt omdat vrijwel iedereen ons geldsysteem als een gegeven beschouwt, niet als iets wat veranderd zou kunnen en moeten worden. We zijn als het ware gehersenspoeld om van jongs af aan te denken in het systeem.
Maar een paar mensen realiseren zich hoe nieuw geld “gemaakt” wordt. Politici, de media, en zelfs veel economen denken dat geld gecreëerd wordt door de centrale bank, die het via private banken doorsluist naar de maatschappij. (zie: Ons geld )( Geldschepping)
Dat klopt niet, in werkelijkheid wordt geld gecreëerd door private banken bij de kredietverlening, door een boekhoudkundige handeling. Uit het niets dus eigenlijk. Al het girale geld, rond 97% van de totale geldhoeveelheid, wordt zo “gemaakt”. Alleen de resterende 3%, bestaande uit munten en bankbiljetten, komt van de centrale bank.
Een groot nadeel van dit systeem is dat geldschepping en daarmee geld onlosmakelijk verbonden is met schuld. Geld wordt immers enkel gecreëerd door commerciële banken door krediet te verlenen waarover rente berekend wordt. De rente is nodig om de kosten van het geld uitlenen te dekken en om winst te maken. Er moet dus meer worden terugbetaald dan er is geleend. Dat dwingt tot groei, immers zonder groei kunnen niet én de hoofdsom én de (geaccumuleerde) rente worden terugbetaald.
Ons huidige geldsysteem dwingt dus tot voortdurende groei. Zo’n ongelimiteerde groei valt niet te combineren met de eindigheid van onze natuurlijke hulpbronnen. We zullen op een gegeven ogenblik, gezien de staat van het milieu en klimaatverandering, liefst zo snel mogelijk naar een stabiele, stationaire economie toe moeten. Een economie waar het gebruik van eindige hulpbronnen in evenwicht is met de beschikbaarheid daarvan.
Verder wordt er in het huidige systeem door rente en beurswerking met geld meer geld gemaakt. Dit is een oorzaak van het steeds groter worden van de kloof tussen arm en rijk. Bovendien met geld heb je macht, jij bepaalt waaraan je het uitgeeft en wie je uiteindelijk werk bezorgt.
Lees: Hoe we failliet gaan aan economische groei.
De vijfhonderd meest vermogende bewoners van deze planeet zijn nu in 2018 samen $ 237 miljard meer waard dan aan het begin van het jaar 2016, heeft persbureau Bloomberg uitgerekend. Het resultaat is dat 62 mensen momenteel even veel vermogen hebben als 3,5 miljard anderen.
Kortom, voor de ontwikkeling van een duurzame economie en maatschappij hebben we een ander geldsysteem nodig.
